28/10/2020 Schenking gesplitste aankoop na compromis

Ouders die een tweede verblijf kopen, doen dat vaak samen met de kinderen, zodat die er later minder erfbelasting op hoeven te betalen. De ouders kopen het vruchtgebruik van bijvoorbeeld een appartement aan zee en de kinderen de blote eigendom. Met het vruchtgebruik kunnen de ouders het appartement bewonen of verhuren. Bij het overlijden van de ouders dooft het vruchtgebruik uit en worden de kinderen volle eigenaar van het pand.

Wettelijk geldt bij zo'n gesplitste aankoop echter het vermoeden dat de vruchtgebruiker - de ouders dus - zelf de volledige aankoop betaald heeft en alleen een constructie werd opgezet om geen erfbelasting te moeten te betalen. Door dat wettelijk vermoeden kunnen de erfgenamen toch een aanslag voor erfbelasting op dat vastgoed ontvangen. Tenzij ze duidelijk kunnen aantonen dat ze de aankoop zelf konden betalen. Omdat ze het nodige geld hadden, of omdat de ouders vooraf het nodige geld geschonken hadden, wat bij een gesplitste aankoop vaak het geval is.

Jarenlange discussie

De vraag wanneer die schenking moet gebeuren, is al jaren voer voor discussie. Begin juli liet de federale fiscus weten dat voor hem de schenking van de aankoopprijs van de blote eigendom in alle gevallen moet gebeuren voor de ondertekening van het compromis. Vaak wordt bij het ondertekenen namelijk al een som betaald aan de verkopers. De fiscale administratie bevestigde ook dat de schenking geregistreerd kan worden, maar dat dat niet vereist is. Een eenvoudige hand- of bankgift kan ook.

Anders dan het Waals en het Brussels Gewest heeft Vlaanderen een afzonderlijke fiscale administratie - Vlabel - die verantwoordelijk is voor de schenk- en erfbelasting. Door de houding van de federale fiscus - die van belang is voor wie in Wallonië of het Brussels Gewest woont - werd uitgekeken of Vlabel een standpunt zou innemen over de timing van de schenking. Nadat de Raad van State Vlabel in 2018 had teruggefloten, had Vlabel al bevestigd dat voor hem een hand- en een bankgift kunnen, maar over de concrete timing had de administratie zich nog niet zo nadrukkelijk uitgesproken als de federale fiscus begin juli deed.

Aanpak bevestigd

Dat standpunt heeft Vlabel nu gepubliceerd. Ook als bij het ondertekenen van het compromis al een bedrag (voorschot, waarborg of andere) wordt betaald, kan de schenking na het ondertekenen van het compromis, zolang maar kan worden aangetoond dat de schenking gebeurde voor het verlijden van de authentieke aankoopakte. De datum van de schenking aantonen kan via authentieke akte, maar op uitzondering van onder meer de eed ook op andere manieren, wat vooral van belang is voor schenkingen via hand- en een bankgift.

Het standpunt bevestigt de aanpak die de Vlaamse Belastingadministratie al enkele jaren hanteert. In de praktijk verandert er voor Vlamingen die vastgoed gesplitst aankopen dus niets door dit officiële standpunt. Maar met het standpunt komt wel een einde aan de jarenlange discussies over wanneer de schenking moet gebeuren.