U wilt een pand dat beschermd is als erfgoed aankopen. Gelden daarvoor specifieke regels voor het kooprecht, en maakt het dan iets uit of u dat pand als woning zal gebruiken of niet? Hebben de recente wijzigingen aan het kooprecht in Vlaanderen een invloed op dat vlak?

Om welke panden gaat het juist?

Moet gaan om ‘monument’. De verzamelterm ‘onroerend erfgoed’ omvat niet alleen monumenten, maar ook archeologische sites, cultuurhistorische landschappen en stads- en dorpsgezichten. Met monumenten worden gebouwen en constructies bedoeld, of een onroerend goed.

Geklasseerd, beschermd, …? In de praktijk worden de termen ‘geklasseerd’, ‘beschermd’, … gemakkelijk door elkaar gebruikt. Er zijn in de praktijk drie niveaus: geïnventariseerd, vastgesteld en beschermd. Het onderscheid is belangrijk, want zodra een pand vastgesteld is – en zeker wanneer het beschermd is – moet u rekening houden met de voorwaarden en beperkingen die daarmee gepaard gaan. Of het beschermd en/of vastgesteld is, is terug te vinden op https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/zoeken .

Kopen in Vlaams gewest

Normaal gezien 12%. Voor de aankoop van beschermd vastgoed geldt in principe hetzelfde tarief als voor een ander onroerend goed, nl. 12% kooprecht sinds 1 januari 2022, zonder verdere verminderingen of kortingen.

6% met investeringsverplichting. Een beschermd monument kunt u echter kopen tegen 6%, als u voldoet aan een aantal voorwaarden. De belangrijkste is dat u het voordeel, nl. 6%, moet investeren, en dat binnen de vijf jaar.

Bestemming tot woning: 3%. Wanneer u het beschermd vastgoed na aankoop bestemt tot hoofdverblijfplaats, dus als (enige) woning, komt u in aanmerking voor lagere tarieven. Sinds 1 januari 2022 betaalt u dan slechts 3%. Concreet betekent dat dat u binnen de drie jaar na de authentieke aankoopakte een inschrijving moet nemen, en in principe geen andere woning of bouwgrond in bezit mag hebben op moment van die akte van aankoop.

Tip.  U hoeft dan geen verdere investeringen te doen, én u kunt gebruikmaken van de extra vermindering van € 2.800 bij aankoop van een zgn. bescheiden woning (grensbedrag € 220.000, in kernsteden en Vlaamse Rand € 240.000).

Bestemming tot woning met investering: 1%. Dat tarief van 3% kan nog lager, nl. 1%, als het verschil tussen het algemeen verlaagde tarief gezinswoning, dus 2%, geïnvesteerd wordt in het behoud van het onroerend erfgoed. U heeft dan vijf jaar om uw inschrijving op het adres te nemen.

En in de andere gewesten?

Geen bijzondere voordelen. In de andere gewesten kan er ook sprake zijn van beschermde monumenten, volgens de Brusselse of Waalse regelgeving. In die gewesten zijn er wel geen bijzondere voordelen voor het kooprecht, zoals een lager tarief, voorzien bij aankoop van een beschermd monument.

Onroerende voorheffing in Brussel. Het Brussels gewest voorziet wel een volledige of gedeeltelijke vermindering van onroerende voorheffing (100%, 50% of 25%) voor onroerend erfgoed dat volledig of deels beschermd is en aan bepaalde voorwaarden voldoet.    

Bron : Tips en advies vastgoed 26.04.2022