29/09/2021 Eigen haard is niet altijd goud waard

Met de herfst in aantocht willen we het thuis graag gezellig maken. Met een knetterend haardvuur bijvoorbeeld. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir werkt aan strengere regels.

Hout heeft de sentimenten mee: het is een hernieuwbare energiebron, is lokaal geteeld en brengt sfeer in de woonkamer. Een houtvuur straalt zoveel rust uit dat je haast zou geloven dat het goed is voor de klimaatdoelstellingen. Maar niets is minder waar.

Volgens de Vlaamse Milieumaatschappij is 49 procent van de uitstoot van fijnstof in Vlaanderen afkomstig van de verbranding van hout in de privésfeer. Van alle vervuilende stoffen is fijnstof een van de dodelijkste. Een aanzienlijk deel van de ziektes en vroegtijdige overlijdens door fijnstof komt zo op het conto van houtkachels en open haarden.

En dat terwijl niemand in principe een houtvuur nodig heeft. De huizen in kwestie beschikken doorgaans over een andere (en schonere) primaire verwarmingsbron. Vaak gaat het om stookolie of gas, de jongste jaren komen daar ook de nog schonere warmtepompen bij. Het is dus in naam van de gezelligheid dat we de luchtkwaliteit zwaar belasten.

Green Deal

Door de enorme impact op onze gezondheid hebben een aantal Europese landen al initiatieven opgezet om de vervuilendste houtkachels uit te faseren. Onze overheid heeft nog geen instrument in handen om gezinnen met oudere, en dus sterk vervuilende kachels (financieel) te sensibiliseren om voor een andere oplossing te kiezen.

Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) benadrukt dat in het najaar voorstellen op tafel komen voor duidelijkere regels over de installatie, het onderhoud en de periodieke keuring van houtverwarming. Ook komen er voorstellen voor de uitfasering van de meest vervuilende houtkachels. Hoe verregaand de voorstellen zullen zijn, is nog niet bepaald.

Het Vlaamse beleid is afgestemd op de Green Deal, die het Departement Omgeving in 2018 sloot met de technologiefederatie Agoria en een 20-tal andere partners, zoals de Vlaamse Confederatie Bouw. Het partnerschap wil de problematiek wetenschappelijk en economisch onderbouwen. Een van de belangrijkste doelstellingen is om tegen 2030 de uitstoot van huishoudelijke verwarming met 50 procent te verlagen tegenover 2016.

Op dit moment zijn in Vlaanderen 700.000 toestellen voor houtverbranding in gebruik: zowel houtkachels als open haarden. De kachels die de jongste jaren op de markt zijn gekomen, voldoen aan de strengste normen. Er zijn consumenten die bewust voor een minder vervuilende houtkachel kiezen. Maar van die 700.000 toestellen is minstens de helft 15 jaar of ouder. Op middellange (of liefst korte) termijn moeten zo’n 400.000 oude toestellen ontmanteld worden.

De prijs van een nieuwe houtkachel die aan de verstrengde uitstootnormen voldoet, gaat van 2.800 tot 6.000 euro. Als u de kachel wil integreren in een hedendaagse schouw- of kastenwand, lopen de kosten op tot 10.000 euro en meer.

In veel woonkamers is de oude kachel ook letterlijk vastgemetseld in het interieur, wat bij het weghalen tot extra afbraakkosten leidt. Het is zeker niet de bedoeling dat gezinnen hun vervuilend toestel naar de kringwinkel brengen. Er zijn gespecialiseerde aannemers op de markt die oude kachels slopen.

Beter een gashaard

Het is al een stap in de goede richting als gezinnen hun oude houtkachels vervangen door nieuwe exemplaren met een hoog rendement en een lage uitstoot. Maar het is nog altijd beter om geen houtkachel in huis te halen, ook al past u onze tips (zie kader) toe. Voor het milieu is het beter uw woning uitsluitend met gas te verwarmen. Daar kan dan een gezellige gashaard bijhoren. Of nog beter: een warmtepomp, als die optie er is.

Wie toch graag een knisperend vlammenspel in zijn huiskamer wenst: de vlammen van een elektrische haard zijn virtueel… en dus perfect ecologisch.