08/09/2021 Minder rompslomp voor zorgwoning in uw tuin

Wilt u voor uw zorgbehoevende ouder of naaste een zorgunit in uw tuin inrichten? Sinds midden augustus hoeft u niet langer de procedure van een bouwvergunning te doorlopen. Een simpele melding kan volstaan.

Ongeveer een op de vijf Vlamingen is 65 jaar of ouder, in 2030 zal dat een op de vier zijn. Dat zal de zorgbehoefte uiteraard doen stijgen. Een rusthuis is een optie, maar vaak willen en kunnen ouderen en zorgbehoevenden redelijk zelfstandig wonen mits ondersteuning van hun naasten. Dat kan het makkelijkst als ze dicht bij u wonen.

Met een kangoeroewoning - waarbij u onder hetzelfde dak woont - zult u inboeten op privacy. Een zorgwoning in de tuin kan een gepaste oplossing zijn. Steeds meer bedrijven spelen daarop in met een assortiment van mobiele prefabzorgwoningen of containers die ingericht kunnen worden als een zorgwoning.

Sinds 16 augustus zijn er soepeler Vlaamse regels om zo’n mobiele unit in uw tuin te plaatsen. Ook een zorgwoning in een bestaand bijgebouw zoals een garage of schuur inrichten is gemakkelijker. U hoeft niet langer de procedure van een omgevingsvergunning - beter bekend als bouwvergunning - te doorlopen. Doorgaans volstaat een melding. Ook de tussenkomst van een architect is niet langer verplicht. De enige uitzondering is als er voor de verbouwing van het bijgebouw tot zorgwoning stabiliteitswerken nodig zijn.

Voorwaarden

Een melding volstaat alleen als aan enkele voorwaarden voldaan is. De belangrijkste vraag: wie gaat in de zorgunit wonen? Die mag maximaal twee mensen huisvesten. Een van hen moet minstens 65 jaar of hulpbehoevend zijn. De partner mag dus mee inwonen, zonder dat die zelf oud of hulpbehoevend is. Onder ‘hulpbehoevend’ vallen personen met een handicap, die in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de Vlaamse Sociale Bescherming (de vroegere zorgverzekering) of die hulp nodig hebben om zelfstandig te wonen.

Let op, u kunt niet vooruitlopen op een toekomstige zorgsituatie. Aan de zorgbehoefte of de leeftijdsvoorwaarde moet op het ogenblik van de melding voldaan zijn. De kleinere wooneenheid hoeft niet door de oudere of zorgbehoevende bewoond te worden: het kan ook gaan om de zorgverlener als de hulpbehoevende gehuisvest blijft in de hoofdwoning. Voorts moet de hoofdwoning vergund zijn en moet de (blote) eigenaar ook de eigenaar van de zorgwoning zijn.

Wilt u voor uw ouders én schoonouders zorgen? Bij een woning mag maar één zorgunit ingericht worden. Voor twee exemplaren moet u een omgevingsvergunning aanvragen.

Beperkte oppervlakte

‘Het is niet de bedoeling dat u een bijkomende, volwaardige woning in uw tuin plaatst’, zegt Brigitte Borgmans, de woordvoerder van het Vlaams departement Omgeving. ‘De vloeroppervlakte van de mobiele unit of het bijgebouw moet beperkt blijven tot maximaal 50 m². U mag geen andere verhardingen aanleggen dan een strikt noodzakelijke toegang. En de nutsvoorzieningen en afvoer van het afvalwater moeten aangesloten worden op die van de hoofdwoning.’

Wordt een bestaand bijgebouw van 45 m² in uw tuin uitgebreid tot 50 m² om er een zorgwoning van te maken? Bij een uitbreiding is altijd een omgevingsvergunning verplicht.

Een melding volstaat wel om een zorgunit op te trekken bij een zonevreemde woning of bij een woning in een verkaveling waar het creëren van bijkomende woongelegenheden verboden is. In een ruimtelijk kwetsbaar gebied (zoals een natuurgebied of bosgebied) is de plaatsing van een tijdelijke zorgunit verboden. Er geldt een uitzondering voor agrarisch gebied met ecologische waarde, agrarisch gebied met ecologisch belang en parkgebied.

Mobiele unit

Kiest u voor een mobiele unit, dan mag die maximaal 3,5 meter hoog zijn. U kan die niet eender waar in uw tuin neerzetten. De zorgwoning moet binnen een straal van 30 meter van uw woning staan, al dan niet op hetzelfde perceel. Een mobiele unit mag nooit in uw voortuin staan. Kiest u voor de zijtuin, dan mag de zorgwoning tot op 3 meter van de perceelsgrens geplaatst worden. In de achtertuin kan dat tot op 1 meter van de perceelsgrenzen of tegen een bestaande scheidingsmuur.

Het is verboden om voor de plaatsing van een mobiele unit het terrein te ontbossen of het reliëf van de bodem aanzienlijk te wijzigen.

Ten slotte moet een mobiele unit tijdelijk zijn. De duur is beperkt tot drie jaar, en kan via een nieuwe melding één keer verlengd worden met nog eens drie jaar. Als de zorgrelatie langer duurt, moet u een omgevingsvergunning aanvragen. Stopt de zorgrelatie? Binnen drie maanden moet de verplaatsbare constructie en de aangelegde toegang verwijderd zijn.

Melding

Een melding kan gratis en online via het omgevingsloket (omgevingsloketvlaanderen). 

De zorgunit moet binnen twee jaar na de meldingsakte bewoond zijn, zo niet vervalt die akte. Ook het stopzetten van de zorgsituatie is meldingsplichtig.

Weet dat de melding gebonden is aan de woning, niet aan de persoon die er woont. Na het overlijden van uw schoonmoeder kunt u dus een zorgbehoevende vriendin in huis nemen zonder een nieuwe melding. Pas als de zorgsituatie beëindigd is en de zorgwoning niet langer gebruikt wordt, is een melding van de beëindiging van de zorgsituatie noodzakelijk.