15/09/2021 Een recht van uitweg dat uit de hand loopt?

Stel, uw buur heeft een ingesloten perceel en hij bekwam daarop een recht van uitweg via een weg over uw perceel. Nu maakt hij daar steeds intensiever gebruik van en wil hij die weg breder maken. Kan dat zomaar en wat zegt het nieuwe Burgerlijk Wetboek daarover sinds 01.09.2021?

Recht van uitweg gaat steeds verder

Een recht van uitweg. Stel, uw buur heeft een recht van uitweg over uw perceel bekomen, omdat zijn perceel ingesloten is. Zo’n recht van uitweg moet, ook al ligt het vast in de wet, bevestigd zijn door een vrederechter in een vonnis.

Hoe ver kan dat gaan? De buur had bv. oorspronkelijk een smalle zandweg die hij enkel gebruikte voor zijn eigen wagen, maar hij bouwt nadien meerdere garages op zijn perceel, waardoor de uitweg steeds intensiever en met andere voertuigen gebruikt wordt. Hij vraagt ook om daarvoor de bestaande weg breder te maken en te verharden.

Kan de buur dat vragen?

Principe: geen verzwaring. Het is in principe verboden voor uw buur om de uitoefening van het recht van uitweg te verzwaren. Uw buur mag zijn recht van uitweg in principe enkel gebruiken voor de oorspronkelijke bedoeling waarvoor hij het recht van uitweg verkreeg. Die bedoeling zal blijken uit de rechterlijke uitspraak die het recht van uitweg aan uw buur toekende.

Maar wél aanpassing aan gewone evolutie. Het nieuwe Burgerlijk Wetboek geeft uw buur wel ruimere mogelijkheden om de uitoefening van het recht van uitweg te wijzigen. Zo zal hij zijn uitweg mogen aanpassen, rekening houdende met de technische en maatschappelijke evoluties die zich sinds het ontstaan van het recht van uitweg voordeden. Indien oorspronkelijk voorzien was dat een uitweg mogelijk was voor paard en kar, lijkt uw buur voortaan ook auto’s, vrachtwagens of landbouwvoertuigen te mogen gebruiken. Dat principe werd in het verleden al in de rechtspraak toegepast, maar staat nu dus ook in de wet.

Concreet. Indien de partijen bv. een uitweg beoogden voor één enkel paard, lijkt uw buur nu wel een gewone tractor maar daarom nog geen zware voertuigen te mogen gebruiken. Indien het recht van uitweg oorspronkelijk bedoeld was om agrarisch verkeer door te laten, lijkt uw buur die niet te kunnen gebruiken om bv. verkeer toe te laten tot een industriële site.

Wat als uw buur te ver gaat? Indien u vaststelt dat uw buur die beperkingen niet naleeft, kunt u een procedure bij de vrederechter starten, bv. om een verplaatsing of een afschaffing te vragen. Die mogelijkheid is nu ook uitdrukkelijk voorzien in het nieuwe Burgerlijk Wetboek. U kunt aan de vrederechter vragen om het recht van uitweg te verplaatsen naar een andere plaats waar de uitoefening minder schadelijk is voor u. Daarnaast kunt u ook eisen dat het recht van uitweg afgeschaft wordt als het binnen de 10 jaar niet gebruikt werd voor de afgesproken bestemming.

Recht op vergoeding. Bij een wijziging of afschaffing van het recht van uitweg, kan de vrederechter bevelen dat de vergoeding opnieuw vastgesteld wordt of dat de ontvangen vergoeding geheel of gedeeltelijk terugbetaald wordt. Indien door de wijziging of afschaffing de lasten op uw erf toenemen, kunt u daarvoor een bijkomende vergoeding eisen. Indien door de wijziging of afschaffing de lasten op uw erf daarentegen verminderen, kan uw buur een vermindering van de vergoeding eisen.