12/08/2021 Kies de juiste verwarming voor uw nieuwbouw of renovatieproject

Als u plannen hebt om een huis te bouwen, dan moet uw nieuwe woning vanaf dit jaar bijna-energieneutraal zijn. Dat schrijft de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen voor. In die richtlijn staat dat de energie die u in uw woning nodig hebt voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water zo dicht mogelijk bij nul moet liggen. En de weinige energie die nog nodig is, moet zoveel mogelijk uit hernieuwbare bronnen worden gehaald.

Het tijdperk van stookolie- en gasketels loopt met andere woorden stilaan op zijn einde. Verschillende overheden nemen initiatieven om de weg naar fossiele brandstoffen af te sluiten. Volgens het Energiepact mag in België vanaf 2050 alleen nog hernieuwbare energie worden gebruikt. Stookolie moet er al tegen 2035 helemaal uit, terwijl gas nog tot 2050 genade krijgt.

De Vlaamse regering zet de zaken al meteen iets scherper en besliste dat vanaf dit jaar al geen stookolieketels meer mogen worden geïnstalleerd bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties. Daarnaast zijn vanaf dit jaar ook gasaansluitingen bij nieuwe grote verkavelingen, appartementsgebouwen en groepswoningbouwprojecten uit den boze.

Nieuwbouw

Als u toekomstbestendig wilt bouwen, komt u voor uw verwarming bijna automatisch bij een warmtepomp uit. De hogere kostprijs daarvan doet bouwheren soms toch aarzelen. Ga ervan uit dat het om een investering van 15.000 tot 20.000 euro gaat, terwijl u voor een gasketel tussen 3.000 en de 6.000 euro neertelt.

Warmtepompen halen de warmte voor de verwarming van uw huis en uw sanitair water uit de lucht of de grond. Ze werken met een temperatuur van om en bij 35 graden, wat betekent dat het opgewarmde water door vrij grote oppervlaktes zoals een vloer of een muur moet worden gestuurd om voldoende warmteafgifte te krijgen.

Lucht-waterwarmtepompen - die warmte aan de lucht onttrekken en daarmee water opwarmen - worden op dit ogenblik het meest geplaatst. Ze zijn makkelijker te installeren dan grondwarmtepompen en ook een stuk goedkoper. Voor warmtepompen met een warmtewisselaar in de bodem moet afhankelijk van de regio en het nodige vermogen een boring van 80 tot soms wel 160 meter gebeuren.

Om een warmtepomp te laten werken is stroom nodig. Met een grondwarmtepomp produceert u per kilowattuur (kWh) elektriciteit zo’n 5,5 kWh aan verwarming. Koeling kost bij dit systeem bijna niets, aangezien de temperatuur van het grondwater in de zomer volstaat om het huis koel te houden. Er is dan ook vele malen minder energie nodig om uw woning op temperatuur te houden dan bij andere verwarmingssystemen. Een doorsneegezin in een doorsneehuis heeft met een geothermische warmtepomp een verbruik van 3.500 kWh per jaar voor zijn verwarming.

Met een luchtwarmtepomp ligt het rendement lager. Per kWh elektriciteit produceert u minder dan 4 kWh aan verwarming. Met deze pomp kunt u ook koelen, maar de compressor heeft daarvoor energie nodig. In dat geval bedraagt het verbruik 5.500 kWh per jaar.

Grondige renovatie

Net zoals bij een nieuwbouw, bent u met een grondige renovatie die u nu doet normaal niet voor 2050 aan een nieuwe verbouwing toe. Maak daarom dat u bij een grondige renovatie die u nu uitvoert meteen ook alles toekomstbestendig maakt.

We kunnen geen voorspellingen doen over de verdere ontwikkelingen, maar het is best mogelijk dat er binnen enkele tientallen jaren een warmtenet langs uw huis loopt. Een warmtenet is een gedeeld verwarmingssysteem op grote schaal, dat doorgaans warmte levert aan enkele duizenden huizen.

De verwarming die zo’n netten leveren, kan worden gehaald uit de recuperatie van restwarmte van de industrie. Maar er kunnen ook grote installaties met warmtepompen voor de basisvoorziening in combinatie met gasketels voor piekmomenten worden ontwikkeld.

Waarschijnlijk zullen warmtenetten voornamelijk in dichtbebouwde gebieden worden aangelegd. Als u op het platteland woont, is het minder waarschijnlijk dat u op een warmtenet zult kunnen aansluiten en moet u daar minder rekening mee houden.

‘De meeste warmtenetten die nu operationeel zijn in België en andere Europese landen maken gebruik van een vrij hoge temperatuur’, zegt Stijn Verbeke, senior researcher bij EnergyVille/Vito. ‘De nieuwste generaties warmtenetten maken echter gebruik van heel wat lagere temperaturen. Dat beperkt de warmteverliezen van het net, en laat toe veel meer soorten warmtebronnen aan te sluiten. Denk daarbij aan restwarmte van de industrie op lagere temperatuur, grondgekoppelde warmtepompen en zelfs warmtepompen die restwarmte uit rioolwater halen, de zogenaamde riothermie.’

Als u voorbereid wilt zijn op een aansluiting op een warmtenet, dan moet u kiezen voor een warmteafgiftesysteem dat werkt met temperaturen van rond 30 graden. U kiest dan beter nu al voor een vloer- of muurverwarming in combinatie met een warmtepomp of lagetemperatuurradiatoren.

Als u van een bestaande woning vertrekt, zijn de radiatoren wellicht niet gedimensioneerd voor werking op een lage temperatuur, maar bijvoorbeeld op een aanvoertemperatuur van 80 graden en een retourtemperatuur richting de ketel van 70 graden. ‘Maar als u naast de vervanging van een ketel ook andere renovaties plant, is het dikwijls wel mogelijk gebruik te blijven maken van dezelfde radiatoren’, zegt Verbeke. Na een grondige renovatie kan een lagere temperatuur van het gebruikte water volstaan omdat de warmtebehoefte van de ruimte flink gedaald is.

Bron: De Tijd/Netto, 12/08/2021, Dirk Selleslagh